IZMJENA I DOPUNA ZAKONODAVSTVA
Nužno je izmjeniti sve zakonske propise koje se odnose na rad javnih ustanova, javnih preduzeća i kompletnog sistema javne službe, kao i decidnije propisati proceduru kada je u pitanju republička uprava i lokalna samouprava. Potrebno je donijeti regulativu koja će definisati proces imenovanja, sa jasno preciziranim uslovima kao i trajanje mandata vršioca dužnosti (v.d.) direktora u javnim preduzećima i ustanovama. Trenutno ne postoje jasni zakonski propisi koji regulišu ovo područje, što u praksi dovodi do nedosljednosti i nedostatku transparentnosti u postupku imenovanja v.d. direktora. Inkorporacija ovih regulativa bi omogućila jasno definisane procedure imenovanja i ograničenja mandata v.d. direktora, čime bi se povećala transparentnost, profesionalnost i odgovornost u upravljanju javnim preduzećima i ustanovama.
Uvođenje minimalnih kriterijuma za imenovanje v.d. direktora u javnim ustanovama i preduzećima je prvi korak pri izradi nacrta novih propisa. Jasno propisani uslovi bi obezbjedili da osobe koje preuzimaju određenu funkciju ispunjavaju određene standarde stručnosti, znanja i iskustva. Minimalni kriterijumi mogu uključivati odgovarajuće obrazovanje, relevantno radno iskustvo ili stručnu sposobnost za obavljanje posla direktora. Uvođenje ovih kriterijuma bi osiguralo da se na odgovorne pozicije imenuju kompetentni pojedinci, što bi doprinjelo efikasnijem upravljanju i smanjilo mogućnost političkog uticaja na imenovanje v.d. direktora.
Kada je u pitanju izmjena i dopuna postojeće regulative ne smije se izostaviti izmjena zakonske regulative koja se odnosi na sukob interesa. Kroz ovu preporuku autori analize predlažu da izabrani zvaničnici, nosioci izvršnih funkcija i savjetnici ne mogu obavljati određene uloge u javnim preduzećima tokom obavljanja javne funkcije i određeni period nakon isteka mandata. Na primjer, ne bi smjeli biti članovi upravnog odbora, nadzornog odbora, skupštine, uprave ili menadžmenta, niti biti ovlašćene osobe u javnom preduzeću, čak ni kao v.d. direktora. Ova izmjena zakona ima za cilj spriječiti moguće sukobe interesa, korupciju ili zloupotrebu javnih funkcija u privatne svrhe. Ograničavanje njihovog angažmana u javnim preduzećima nakon obavljanja funkcije pruža dodatnu zaštitu integriteta i transparentnosti u javnom sektoru.
Pored navedenih preporuka, kroz izmjene legislative, a radi postizanja ciljeva legitiminosti, transparentnosti i efikasnosti, potrebno je usvojiti i sljedeće dodatne prijedloge:
-
Uvođenje jasnih kriterijuma i procedura za imenovanje v.d. direktora: Osim minimalnih kriterijuma za imenovanje v.d. direktora, može se uspostaviti detaljan set kriterijuma za izbor i postupak imenovanja. To može uključivati transparentni proces selekcije, intervjuisanje kandidata, procjenu njihovih kvalifikacija i iskustva, kao i uključivanje relevantnih stručnjaka u postupak donošenja odluka. Dakle, donijeti jedan vid skraćenog postupka javnog konkursa.
-
Definisanje jasnog mandata v.d. direktora: Zakonodavstvo može precizno odrediti trajanje mandata v.d. direktora kako bi se izbjeglo produžavanje vršenja dužnosti na neodređeno vrijeme. Ovo bi moglo uključivati ograničenje mandata na određeni broj mjeseci ili uslov da v.d. direktor obavlja svoju funkciju samo u hitnim slučajevima ili tokom procesa selekcije novog direktora ali i vremenski rok u kojem se mora izabrati novi direktor.
-
Uspostavljanje sistema nadzora i odgovornosti: Može se uvesti stroži nadzor nad radom v.d. direktora kako bi se obezbjedila odgovornost i spriječile eventualne zloupotrebe. To može uključivati redovno izveštavanje o obavljenim aktivnostima, finansijskom stanju i odlukama donijetim tokom vršenja dužnosti.
-
Obavezno obrazovanje ili osposobljavanje: Zakonodavstvo može zahtijevati od v.d. direktora da prođu određenu obuku ili osposobljavanje kako bi stekli potrebna znanja i vještine za obavljanje funkcije. Ovo bi moglo uključivati programe upravljanja, liderstva ili javne administracije kao i testiranje na kraju procesa osposobljavanja koje bi bilo i uslov za nastavak imenovanja.
-
Uključivanje relevantnih zainteresovanih strana: Proces imenovanja v.d. direktora može uključivati učešće relevantnih zainteresovanih strana, kao što su radnici, sindikati, predstavnici lokalne zajednice ili stručnjaci iz odgovarajućih oblasti. Ovo bi osiguralo veću transparentnost, demokratski legitimitet i različite perspektive pri donošenju odluka.
